Sanallaştırma (Virtualization) Nedir?

Teknoloji o kadar gelişti ki artık birden fazla işletim sistemini tek bir makinada aynı anda çalıştırabiliyoruz. Peki Nasıl mı?

Sanallaştırmanın tanımına geçmeden önce tarihçesine bir göz atmak konuyu daha iyi kavramamızı sağlayacaktır.

Sanallaştırma teknolojilerinin ilk kez tartışılması ve planlanması 1950’lerde ortaya çıkmıştır. 1964 senesinde Cambridge Bilim Merkezi şu anda kullandığımız birçok sanallaştırma ürününün atası sayılabilecek ürün olan IBM CP40’ı geliştirmeye başladı.

Bilgisayarların pahalı ve hacim olarak büyük olduğu o dönemlerde, şirketlerin her çalışana bir bilgisayar satın alacak paraları olmadığı için terminalli bir ana bilgisayar kullanmayı tercih ediyorlardı. Zamanla bilgisayarların küçüldüğü ve fiyatlarının özel şirketler için yeterince uygun hale geldiği 1980’lerde kişisel bilgisayarlar terminalleri değiştirdi. Ana bilgisayarlarla birlikte, sanallaştırma teknolojileri arka planda kayboldu, ancak sanallaştırmanın bu alandaki kaybolması uzun sürmedi.

Uygun fiyatlı bilgisayarlar geniş çapta yayılmıştı. İşletim sistemleri daha işlevsel ancak daha az güvenilir hale geldi. Bir uygulamadaki bir hata, işletim sisteminin çökmesine neden olabilir ve diğer uygulamaları da etkileyebilir. Kararlılığı artırmak için, sistem yöneticileri uygulama başına bir makine ayırdı. Kararlılık artmıştı ancak ekipman maliyetlerini de artırdı. Sanallaştırmanın sahneye geri dönüşü bu şekilde başlamıştı. Sanallaştırma, aynı görev için birden fazla bilgisayar tahsis etmek yerine, bir fiziksel bilgisayarı barındıran birden fazla bağımsız sanal makinenin kullanılmasına izin verdi.

Sanallaştırma (Virtualization), gerçek bir donanımdan soyutlanmış olarak sanal bir ortam oluşturulmasıdır. Sanallaştırma ile ana makine ve sanal makineden bağımsız çalışmalar yapabilirsiniz. Tek bir fiziksel bilgisayar veya sunucuyu birçok sanal makiye ayırabilirsiniz ve bunları bağımsız olarak çalıştırabilirsiniz. Bir ana bilgisayar ve çok sayıda terminalden oluşan ilk bilgisayar sistemlerinde kullanılan yapı sanallaştırma adına en güzel örneklerden birisi olmuştur. Her bir kullanıcı kendine önündeki cihazın tuşlarına basarak işlem yapmakta, ancak işlemler tek bir ana bilgisayar üzerinde o kullanıcıya ayrılmış bir sanal bir alanda gerçekleşmektedir. Hem kullanıcıların hem de paylaşılan bilgisayar kaynaklarının verimliliğini arttırmak hedeflenmiştir. Kısacası sanallaştırma bir soyutlama katmanı sunarak, kullanıcı için ana kaynaklardan soyutlayıp birbirinden bağımsız sanal ortamlar oluşturmaktır.

Sunucu sanallaştırma, sanallaştırma türleri arasında en öne çıkandır. Sunucu sanallaştırma ile sanal bir katman vasıtasıyla birçok sanal makinenin fiziksel bir sunucu üzerinde çalışmasına olanak sağlanır. Sanal makineler işlemci, bellek, depolama ve ağ kaynaklarını paylaşırlar bu sayede ana makinenin kaynaklarını etkin olarak kullanmış olur. Ara katmanı ise fiziksel sunucu üzerinde çalışan işletim sistemi ve yazılımdan oluşmaktadır. Sanal makineler, ara katmanların yardımıyla bağımsız olarak çalışabilir. Sunucu sanallaştırma alanında çözümler üreten firmalar; VMware, Microsoft ve Citrix firmalarının yapmış oldukları en büyük yatırım çözümleri bu alandadır. Bu üç firmanın her sanallaştırma türü için çözümleri olsa bile en büyük rekabeti sunucu sanallaştırma çözümleri için yapmaktadır.

Sanallaştırma çeşitleri, artık tüm IT birimlerinde hem maliyet hem de iş yükünden biraz olsun nefes almak için kullanılmaktadır. Düşünün 10 farklı fiziksel server yerine tek ve daha hızlı bir sanal server daha mantıklı gelmez mi?

Hem maliyet, hem güvenlik, hem bilgi yedekleme bunlar IT sorumluların her zaman korkulu rüyası olmaktadır.

Sanal sunucu teknolojisi, tek fiziksel sunucuda, birden çok sunucuya çevrilebilir ve uygulamaları çalıştırabilmesini sağlar. Fiziksel donanımın birden çok sanal makine (virtual machines) kullanımı ile daha çok performans alınabilir. Artık Sanallaştırma ile çeşitli yazılım tercihini düşünebilir ve donanım bağımlılıklarının kuralını bozarak, yeni ürün ve servis geliştirme aşamalarında işin maliyet boyutlarını aşağı çekerek ciddi tasarruf sağlayan yazılım çözümüne de kavuşulabilir.

Sanallaştırma çeşitlerini  5 farklı şekilde listeleyebiliriz.

Donanım Sanallaştırma

Yazılım Sanallaştırma

Bellek Sanallaştırma

Depolama Sanallaştırma

Ağ / Network Sanallaştırma

Depolama sanallaştırması, fiziksel depolamaların çeşitli yazılımlar kullanılarak tek bir depolama aygıtında sanal biçimde gruplandırılması sürecidir. Yönetimi basitleştirir, toplam maliyeti azaltır. Öngörülebilir performans ve ölçeklenebilirlik sağlar. Depolama sistemlerinin sanallaşmasıyla birlikte donanım üreticisi bağlılığı azaldı ve yazılım üreticilerine bağlılık arttı.

Uygulama sanallaştırma ile uygulamaları cihazlara kurulmadan sunucu katmanı üzerinden çalıştırılarak cihaza kurulmuş gibi çalışabilmesine olanak veren sanallaştırma türüdür.  İki tür uygulama sanallaştırma vardır: uzaktan uygulama ve eşzamanlı uygulama. Uzaktan uygulama; sunucu katmanı üzerinde çalışıp, istemci makinesiyle iletişim kurmak için uzaktan gösterim protokolünü kullanır. Eşzamanlı uygulamalar ile aynı anda pek çok masaüstüne erişim sağlayabilir, bu şekilde güncelleme işlemlerini daha kolay yapabilirsiniz. Günümüzde öne çıkan uygulama sanallaştırma ürünlerinin bazılarının Citrix XenApp, Novell ZENworks ve VMware ThinApp gibi sıralayabiliriz.

Masaüstü ve dizüstü sanallaştırma; bilgisayar kaynağınızı sanallaştırarak son kullanıcıya ağ üzerinden erişim imkânı veren sanallaştırma türüdür. Bilgisayarınızda kurulu olan işletim sistemi, yüklü olan uygulamalar, kayıtlı veriler, farklı bir ortama taşınarak ortak yönetim merkezi oluşturabilirsiniz. Böylece verileriniz her zamankinden daha güvenli olarak saklanabilir. Masaüstü sanallaştırması sayesinde tek noktadan ve bir seferde sistem güncellemesi yapabilirsiniz aynı zamanda kendinizi bilgisayara hapsetmek zorunda da kalmazsınız.

Veri sanallaştırma yazılımı, analitiği güçlendirmek için kritik karar verme verilerini tek bir sanal yerde bir araya getirerek, çok sayıda farklı veri kaynağı arasında bir köprü görevi görür. Veri sanallaştırma, kullanıcıların veri kümelerine çığır açan hız ve uygun maliyetle erişmesine, birleştirmesine, dönüştürmesine ve sunmasına olanak tanıyan modern bir veri katmanı sağlar. Veri sanallaştırma teknolojisi, kullanıcılara geleneksel veri tabanları, büyük veri kaynakları ve bulut sistemleri dahil olmak üzere zaman ve maliyetinin çok altında hızlı erişim sağlar.

Ağ Sanallaştırma, geleneksel olarak donanımdan yazılıma teslim edilen ağ kaynaklarının soyutlanması anlamına gelir. Birden çok fiziksel ağı tek bir sanal, yazılım tabanlı ağda birleştirebilir veya bir fiziksel ağı ayrı, bağımsız sanal ağlara bölebilir.  Ağ sanallaştırma yazılımı, ağ yöneticilerinin ağı yeniden yapılandırmadan sanal makineleri farklı etki alanlarına taşımasına olanak tanır.

 Sanallaştırmanın birçok faydası olması nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. En önemli avantajının ise maliyeti önemli ölçüde azaltmasıdır. Buna ek olarak birçok fayda sağladığı da bir gerçektir.

Sanallaştırmanın başlıca faydaları şunlardır:

- Masaüstü kullanıcıları için farklı bir işletim sistemi için geliştirilen uygulamaları farklı bir sistemde yeniden başlatmaya veya bilgisayar değiştirmeye gerek olmadan çalıştırma imkanı

- Sunucu yöneticileri için farklı işletim sistemlerini çalıştırma imkanı

- Büyük bir sistemi daha küçük parçalara ayırarak sunucunun farklı ihtiyaçlara sahip birden fazla kullanıcı veya uygulama tarafından daha verimli kullanılmasını sağlama imkanı.

- İzolasyonu destekleyerek programların aynı ana bilgisayardaki farklı bir sanal makinede gerçekleşen işlemlerden uzak bir şekilde sanal bir makinede çalışmaya devam etmesini sağlar.

- Performans, entegrasyon ve ölçeklenebilirliği göz önünde bulunduran depolama çözümleri sunar